ROI

Cách tính ROI của một dự án chuyển đổi số

Đứng trước rất nhiều thông tin về lợi ích, rủi ro hay chi phí đầu tư, lãnh đạo doanh nghiệp khá khó khăn trong việc quyết định đầu tư cho một dự án chuyển đổi số. Vậy làm sao để đo lường thành công của chuyển đổi số, hay cụ thể hơn là tính ROI?

 

ROI, viết tắt của Return on Investment (Tỷ suất hoàn vốn), là chỉ số đo lường hiệu quả hoạt động đầu tư của doanh nghiệp. Dựa vào ROI, doanh nghiệp có thể trực tiếp tính toán lợi nhuận thu về trên một khoản đầu tư cụ thể, so với chi phí đầu tư. Vậy ROI có thể được tính bằng cách nào, quan trọng hơn, doanh nghiệp nên làm gì để xác định và đạt được mục tiêu ROI phù hợp? Chúng ta sẽ cũng nghiên cứu ROI cho dự án chuyển đổi số qua 5 bước sau:

ROI – bị ảnh hưởng của mục tiêu chuyển đổi số mà doanh nghiệp lựa chọn

Việc xác định mục tiêu chuyển đổi số cho từng giai đoạn ảnh hưởng rất lớn đến cách thức thực hiện, chỉ tiêu đánh giá và thành bại của một dự án chuyển đổi số. Tương tự như cách xây dựng chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp, lãnh đạo doanh nghiệp cần đặt các mục tiêu ngắn hạn, dài hạn một cách phù hợp với mục tiêu đường dài, nguồn lực của doanh nghiệp. Từ đó chia giai đoạn và đặt các mục tiêu cụ thể cho từng giai đoạn thực hiện đảm bảo phù hợp với nguồn lực của doanh nghiệp mình và giảm thiểu rủi ro ở mức thấp nhất.

Doanh nghiệp nên tập trung vào một mục tiêu chuyển đổi số trong một khoảng thời gian nhất định. Đó nên là mục tiêu quan trọng nhất và có ảnh hưởng tích cực tới toàn bộ tổ chức. Việc xác định một mục tiêu duy nhất giúp doanh nghiệp có thể hoạch định chiến lược cụ thể và sử dụng các cách đo lường phù hợp, tận dụng hiệu quả điều kiện và nguồn lực hiện có của công ty.

Ví dụ, doanh nghiệp A có 2 lựa chọn mục tiêu khi thực hiện dự án chuyển đổi số:

  1. Tối ưu chuỗi cung ứng (tối ưu chi phí, tăng năng xuất, giảm thời gian lưu thông, tăng lượng lưu thông hàng hóa…)
  2. Nâng cao năng suất làm việc của đội xe?

Nếu tình hình nguồn lực hiện tại của doanh nghiệp, số lượng đơn hàng của A tăng cao do nhu cầu sắm Tết của người tiêu dùng thì mục tiêu nâng cao năng suất làm việc của đội xe” sẽ được ưu tiên lựa chọn, nhằm kịp thời vận chuyển hàng hoá đến tay người tiêu dùng.

Từ mục tiêu chuyển đổi số, doanh nghiệp có thể thiết lập mục tiêu ROI phù hợp. Với mong muốn nâng cao năng suất làm việc của đội xe (mục tiêu chuyển đổi số), doanh nghiệp A tìm đến phần mềm tối ưu tuyến đường, giúp tiết kiệm thời gian lập kế hoạch vận tải và tăng tỷ lệ lấp đầy mỗi chuyến xe. Lúc này, mục tiêu ROI là đo lường hiệu quả đầu tư vào phần mềm tối ưu tuyến đường.

Rà soát cấu trúc chi phí của doanh nghiệp

Tiếp theo, doanh nghiệp cần rà soát cấu trúc chi phí hiện tại:

  • Hoạt động nào đang sử dụng chi phí hiệu quả?
  • Hoạt động nào chưa sử dụng chi phí hiệu quả?
  • Có cần đầu tư thêm hay cắt giảm chi phí ở hoạt động nào không?
  • Cấu trúc chi phí hiện tại cần điều chỉnh gì để phù hợp với mục tiêu chuyển đổi số?

Giả sử, doanh nghiệp A muốn đầu tư phần mềm quản lý vận tải để cải thiện năng suất đội xe. Đây là khoản đầu tư tốn kém, không chỉ vì chi phí bỏ ra mua phần mềm mà còn cả chi phí đào tạo tài xế, điều phối viên sử dụng phần mềm, chi phí cơ hội khi phải dành thời gian cho việc chuyển đổi. Vì vậy, các nhà lãnh đạo cần ngồi lại với nhau để rà soát cấu trúc chi phí hiện tại và điều chỉnh cho phù hợp.

Các chỉ số khác nhau được sử dụng để đo lường ROI

Mỗi mục tiêu về ROI sẽ cần những chỉ số đo lường khác nhau. Dưới đây là mô hình tính ROI trong môi trường số, đề xuất bởi PwC, tập trung vào 6 lĩnh vực chính: khách hàng, nhân viên, hoạt động kinh doanh, dữ liệu, cơ sở hạ tầng và sự cải tiến.

Các chỉ số tính ROI

Lựa chọn các mốc thời gian để đo lường ROI

Để đo lường ROI kịp thời và chính xác, doanh nghiệp cần đặt ra những mốc thời gian cụ thể, có thể sau một tháng, một quý, sáu tháng hoặc theo thời gian triển khai dự án.

Mỗi chỉ số đo lường sẽ có thể có có thời gian đo lường thay đổi khác nhau. Doanh nghiệp có thể tuỳ chọn đo lường từng chỉ số để có sự điều chỉnh phù hợp hoặc đo lường tổng thể các chỉ số nhằm đánh giá hiệu quả của chuyển đổi số. Một dự án chuyển đổi số có thể nhận được hiệu quả tức thì qua các chỉ số dễ nhận thấy ở phạm vi hẹp, nhưng để thấy hiệu quả ở mức độ tổng thể, vĩ mô thì cần thời gian dài hơn (khoảng ngoài 3 năm từ thời điểm hoàn thành dự án).

Giả sử doanh nghiệp A phía trên đã đầu tư phần mềm tối ưu tuyến đường. Những chỉ số về thời gian lập kế hoạch vận tải hay tỷ lệ đầy xe có thể dễ dàng đo lường sau một hoặc hai dự án. Tuy nhiên, với các chỉ số liên quan đến sự hài lòng của khách hàng, doanh nghiệp sẽ cần nhiều thời gian hơn sau khi khách hàng đã trải nghiệm những lợi ích của dịch vụ mới đủ lâu trước khi đưa ra đánh giá.

Điều chỉnh chiến lược chuyển đổi số phù hợp dựa trên kết quả đo lường ROI

Các nhà lãnh đạo khó có thể kết luận hoạt động chuyển đổi số có hiệu quả hay không nếu chỉ nhìn vào kết quả ROI trong một khoảng thời gian ngắn mà không so sánh với các khoảng thời gian khác. Vì chuyển đổi số là quá trình thay đổi dài và gian nan, doanh nghiệp không thể mong đợi kết quả tốt chỉ sau ngày một, ngày hai được.

Bởi vậy, việc liên tục đo lường ROI theo những mốc thời gian đã định sẵn giúp các nhà lãnh đạo đánh giá hiệu quả chuyển đổi số một cách định kỳ và nhất quán. Từ đó, doanh nghiệp có thể rà soát xem cách làm hiện tại đã phù hợp và hiệu quả để đạt được mục tiêu ban đầu hay chưa và đưa ra những thay đổi phù hợp.

Ví dụ về tính ROI khi chuyển đổi số

Quay trở lại ví dụ về doanh nghiệp A phía trên, bây giờ hãy thử tính ROI của 3 năm từ lúc A đầu tư phần mềm tối ưu tuyến đường vận chuyển hàng hóa và tỷ lệ lấp đầy xe.

ROI (%) = Lợi nhuận ròng / Chi phí đầu tư

(Trong đó: Lợi nhuận ròng = Doanh thu dự kiến – Chi phí đầu tư)

Chi phí đầu tư

Để đầu tư phần mềm tối ưu tuyến đường, doanh nghiệp A sẽ phải trả (1) chi phí phần mềm một lần, (2) chi phí người dùng hàng tháng cho tài xế và điều phối viên. Ngoài ra, A còn phải đào tạo tài xế và điều phối viên, cũng như đầu tư cho người mỗi một chiếc điện thoại thông minh có mạng 4G để quản lý tình trạng đơn hàng trên phần mềm.

Dưới đây là bảng ví dụ về chi phí đầu tư:

Ví dụ về tính ROI khi chuyển đổi sốbảng ví dụ về chi phí đầu tư

Doanh thu dự kiến

Trong trường hợp này, doanh thu dự kiến là số tiền doanh nghiệp A tiết kiệm được khi chuyển sang sử dụng phần mềm tối ưu tuyến đường để thay thế cách thức truyền thống, thủ công trước kia. Nhờ đó, A có thể tiết kiệm thời gian lập kế hoạch vận tải, giảm số lượng xe giao hàng, tăng tỷ lệ đầy xe, và tự động tổng hợp báo cáo hàng tháng một cách nhanh chóng.

Dưới đây là bảng ví dụ:

Doanh thu thu được của dự án chuyển đổi số

Từ hai bảng trên, ROI của chuyển đổi số là:

  • ROI năm thứ 1 = 255,6%
  • ROI năm thứ 2 = 304,8%
  • ROI năm thứ 3 = 544,8%

Như vậy, việc sử dụng phần mềm tối ưu tuyến đường đã giúp ROI của doanh nghiệp A tăng trưởng qua từng năm, phần nào chứng minh hiệu quả của chuyển đổi số. Doanh nghiệp đã tiết kiệm đáng kể chi phí khi giảm thời gian lập kế hoạch vận tải và báo cáo mỗi tháng, cũng như tối ưu hoá số lượng xe giao hàng và tỷ lệ đầy xe.

Để có thể tăng trưởng ROI tốt hơn, doanh nghiệp có thể điều chỉnh các loại chi phí, ví dụ như giảm chi phí đào tạo nhân viên bằng cách tận dụng các tài liệu số hoá và video hướng dẫn các tính năng mới của phần mềm.

Vai trò của ROI trong chuyển đổi số là không thể phủ nhận. Thông qua chỉ số này, doanh nghiệp có thể biết được hiệu quả đầu tư và sử dụng nguồn vốn cho các hoạt động chuyển đổi của mình. Một chỉ số ROI cao cho thấy doanh nghiệp đang có chiến lược đầu tư rõ ràng, đúng hướng. Tuy vậy, các nhà lãnh đạo cũng cần kết hợp phân tích, so sánh với các chỉ số khác để có cái nhìn toàn diện về doanh nghiệp và đưa ra những quyết định đúng đắn.

Và cũng cần nhấn mạnh lại lần nữa về việc chia giai đoạn, mục tiêu và phương án đo lường hiệu quả để có sự so sánh cũng như tăng lòng tin đối với toàn bộ thành viên tham gia dự án. Đây cũng là ưu điểm của phương pháp triển khai dự án chia đoạn thay vì dự án Big Bang.

Tham khảo các chỉ số khác đánh giá hiệu quả dự án chuyển đổi số tổng thể

Năng suất lao động

  • Số giờ tiết kiệm được của toàn bộ hệ thống khu áp dụng hệ thống tự động hóa. VD: thời gian làm báo cáo thủ công từng phòng ban mà khi áp dụng công nghệ hệ thống tự tổng hợp và cập nhật theo thời gian thực (tham khảo Bảng thông tin)
  • Sai sót giảm đi do số liệu thông suốt, dữ liệu chỉ nhập 1 lần được sử dụng cho toàn bộ hệ thống
  • Một nhân sự có thể làm được nhiều việc hơn với sự trợ giúp của các công cụ tự động hóa và thông minh.

Có thể tham khảo thêm các công cụ đo lường hiệu suất lao động đối với từng loại công việc cụ thể. VD: doanh thu từ việc tiết kiệm chi phí, tối ưu thời gian thực hiện công việc…

Sự hài lòng của khách hàng

  • Trải nghiệm khách hàng thông suốt, dễ dàng hơn với nền tảng công nghệ. VD: Website e-commerce, sàn TMĐT, kênh mạng xã hội, live-chat
  • Cá nhân hóa nhu cầu khách hàng giúp khách hàng cảm thấy được quan tâm, tăng sự trung thành của khách hàng

Có thể sử dụng phương pháp khảo sát thị trường, khảo sát sự hài lòng khách hàng, tỷ lệ chuyển đổi, upsell… để đo lường chỉ số này.

Sự hài lòng của nhân viên

  • Trải nghiệm nhân viên cho toàn bộ quá trình từ tiếp cận, tuyển dụng, phát triển, thăng tiến….. đến khi rời công ty.
  • Các tương tác xây dựng thương hiệu tuyển dụng…
  • Mức độ sẵn sàng giới thiệu của nhân viên cho thương hiệu, sản phẩm của doanh nghiệp…

Đánh giá mức độ hài lòng dựa vào tỷ lệ tuyển dụng và rời bỏ của nhân sự, thâm niên gắn bó của nhân viên…

Chi phí tiết kiệm được từ việc tối ưu chuỗi cung ứng

  • Tối ưu viện tính toàn hàng hóa tại các điểm, các kho, các địa điểm sản xuất… để tính toán lưu lượng phù hợp, tối ưu nhằm: đáp ứng nhu cầu khách hàng, nhu cầu sản xuất, giữ an toàn và ổn định cho toàn bộ hệ thống phân phối, tiết kiệm nguồn lực, tiết kiệm chi phí…
  • Mức độ linh hoạt của các tuyến cung ứng hàng hóa nội bộ của doanh nghiệp

Đo lường từ doanh thu tiết kiệm được do việc tối ưu.

(Tham khảo thông tin từ các trang quốc tế)

Gửi bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *