Rào cản của doanh nghiệp SME’s trên hành trình Chuyển đổi số

Để nói với những lợi ích của chuyển đổi số (CĐS) hay những ưu thế vượt trội mà công nghệ mang lại cho doanh nghiệp thì chắc chúng ta không cần bàn thêm. Bài viết này, mình muốn cùng các bạn giải quyết bài toán giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME’s) giảm rủi ro trong quá trình tìm hiểu, lựa chọn và ứng dụng công nghệ trong chiến lược chuyển đổi số cho doanh nghiệp mình. Và chỉ khi hiểu rõ rào cản, rủi ro để chuẩn bị trước nguồn lực vượt qua nó thì doanh nghiệp mới có thể chạm tới thành công trên con đường CĐS.

9 rào cản phổ biến của doanh nghiệp SME’s trong công cuộc chuyển đổi số

Theo thống kê  của bộ Kế hoạch đầu tư, doanh nghiệp gặp 9 khó khăn phổ biến khi thực hiện tiến trình CĐS:

rào cản chuyển đổi số doanh nghiệp vừa và nhỏ

1. Khó khăn về chi phí đầu tư, ứng dụng Công nghệ số

Đây là rào cản lớn nhất, chiếm 60.1% số doanh nghiệp được khảo sát. Công nghệ là lĩnh vực tiêu tốn chi phí bậc nhất hiện nay. Mặc dù lợi ích, giá trị thu lại của nó không cần phải bàn cái nhưng để có thành quả đó, ngân sách đầu tư cho công nghệ thực sự không hề nhỏ. Chi phí đầu tư thường gồm các yếu tố:

  • Nền tảng công nghê: Để xây dựng, phát triển, đóng gói và đưa một giải pháp công nghệ ra thị trường, bản thân các công ty làm công nghệ đã phải đầu tư một nguồn ngân sách không hề nhỏ. Chính vì vậy khi giải pháp tới tay người dùng, cụ thể ở đây là các doanh nghiệp, khó có cách nào làm cho giá thành của giải pháp có thể thấp.
  • Hạ tầng thiết bị: Để tự vận hành một giải pháp công nghệ, chi phí đầu tư, duy trì, bảo trì của một cụm các thiết bị đi kèm cùng là bài toán khó giải với các doanh nghiệp. Trừ các phần mềm nhỏ cài trực tiếp vào máy của người dùng (chưa kể các rủi ro về bảo mật hay hỏng hóc của những thiết bị cá nhân này), các phần mềm tổng thể, ERP… đều đòi hỏi cụm máy chủ có cấu hình đủ mạnh để vận hành.
  • Chi phí nhân sự vận hành vận hành: nhân sự IT đang khá khan hiếm trên thị trường, để thuê một nhân sự vận hành hạ tầng phục vụ cho các giải pháp lớn, chi phí lương và các phúc lợi khác cũng không hề nhỏ.

Đối với những doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME’s), hầu hết họ sẽ gặp phải các vấn đề về nguồn vốn và thời gian khi đầu tư vào công nghệ. Kinh phí hạn chế khiến việc đầu tư vào công nghệ gặp nhiều khó khăn, thời gian CĐS kéo dài cũng khiến họ mất đi cơ hội tìm kiếm sự phát triển.

2. Khó khăn trong thay đổi thói quen, tập quán kinh doanh

Đây là nguyên nhân phổ biến dẫn tới sự thất bại trong các dự án CĐS. Để ứng dụng công nghệ, chúng ta phải chấp nhận sự thay đổi, đổi mới. Nghe có vẻ đơn giản nhưng đây lại là việc khá khó khăn. Đặc biệt với những doanh nghiệp lâu đời, quy trình và độ linh hoạt bị bó cứng thì việc chuyển đổi càng khó khăn.

Đặc biệt ở giai đoạn đầu tiên trên hành trình chuyển đổi, khi mà cách làm việc cũ vẫn cần phải cháy ong song để không làm gián đoạn việc sản xuất, kinh doanh hay làm đứt gãy chuỗi cung ứng, nhân sự của doanh nghiệp phải chịu áp lực rất lớn khi phải dành khá nhiều thời gian cho việc tiếp cận, làm quen với cách thức mới. Và ngay tại thời điểm này, lợi ích hay tác dụng của quá trình CĐS chưa quá rõ nét. Chính vì vậy lòng tin của đội ngũ, thậm chí cả lãnh đạo doanh nghiệp đối với công nghệ dễ bị lung lay, thậm chí bỏ cuộc giữa chừng.

3. Thiếu nhân lực nội bộ để ứng dụng Công nghệ số

Đây lại là bài toán nan giải của mọi doanh nghiệp. Các công ty công nghệ còn rất khó khăn khi mà nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành khan hiếm. Đối với các doanh nghiệp SME’s, khi không có điều kiện xây dựng một đội ngũ nội bộ (in-house), với một nhân sự cứng dẫn dắt thì việc thuê 1 vài nhân sự thuần kỹ thuật, kiểm soát, dẫn dắt, định hướng cho họ quả thực không hề dễ dàng.

4. Thiếu cơ sở hạ tầng Công nghệ số

Như đã nêu ở yếu tố đầu tiên, đầu tư hạ tầng công nghệ số tốn không ít chi phí. Thậm chí nếu nghĩ tới phương án đi thuê thì chi phí hàng tháng cho đội ngũ vận hành đủ năng lực cũng khó khăn không kém.

5. Thiếu thông tin về công nghệ số

CĐS thực sự là làn sóng vô cùng lớn, các thông tin trên thị trường rất nhiều, đa chiều và được cập nhật thường xuyên. Tuy nhiên ngoài những thông tin giới thiệu giải pháp hay định hướng, khá khó khăn để bạn tìm được những thông tin thực tế và những phân tích của những chuyên gia thực chiến. Và thực sự bài toán với bạn bắt đầu thế nào thì lại là việc mông lung, khó xác định. Ngoài ra, mỗi một giải pháp sẽ có những ưu nhược điểm riêng. Việc cân nhắc đâu là mục tiêu quan trọng mà bạn cần ưu tiên đối với doanh nghiệp mình là yếu tố then chốt giúp bạn chọn lọc và đánh giá thông tin.

Thông thường doanh nghiệp sẽ phân chia làm 3 nhóm tiếp cận CĐSố và bị ảnh hưởng khá nhiều từ việc tiếp cận thông tin:

  • Nhóm 1: là nhóm đã có đầy đủ thông tin chuẩn xác, có chiến lược công nghệ rõ ràng, thậm chí lựa chọn luôn giải pháp của chúng tôi trong chiến lược CĐSố. TH này con đường CĐS có tốc độ rất nhanh, hiệu quả vì họ đặt đúng kỳ vọng cho từng giai đoạn phát triển chiến lược công nghệ của doanh nghiệp.
  • Nhóm 2: Đây là nhóm khá phổ biến, họ có thông tin về lợi ích, hiệu quả của CĐS và xác định rõ con đường CĐS là tất yếu và quyết tâm phải đi. Tuy nhiên chưa chưa có thông tin thực tế hoặc đang tìm kiếm các thông tin cụ thể hơn, thuận lợi hơn nữa là tìm thông tin về một doanh nghiệp tương tự mình đã chuyển đổi để tăng cường niềm tin vào công nghệ. Nhóm doanh nghiệp này chưa có một chiến lược rõ ràng về công nghệ. Họ cần các chuyên gia “khám bệnh” cho doanh nghiệp mình, đưa ra các đánh giá về các yếu tố nguồn lực nội tại. Từ đó đưa ra lộ trình cụ thể từng bước, từng giai đoạn một cách phù hợp nhất.
  • Nhóm 3: Đây là nhóm gặp khá nhiều rào cản cho việc chuyển đổi. Để chuyển đổi cho đối tượng này cần những chuyên gia giàu kinh nghiệp để định hướng lại cả mặt tư duy cho lãnh đạo và đội ngũ. Doanh nghiệp nhóm này tiếp cận thông tin không chuẩn xác nên dẫn tới 2 xu hướng:
    • Xu hướng nghe nhiều về CĐS, rất thích, coi công nghệ là “cây đũa thần” vì vậy kỳ vọng của họ với CĐS khá xa rời thực tế
    • Xu hướng mất lòng tin vào công nghệ. Đây là hậu quả của việc họ đã thất bại do không có được hướng đi phù hợp khi ứng dụng công nghệ cho doanh nghiệp mình.

6. Khó khăn trong tích hợp các Giải pháp Công nghệ số

Nhu cầu của doanh nghiệp khi sử dụng công nghệ thay đổi rất nhanh. Nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố (thị trường, quy mô, nhân sự, định hướng phát triển…). Vì vậy nếu như lựa chọn các nền tảng số không đủ linh hoạt, không đồng bộ thì đến thời điểm cần cái nhìn tổng thể, xuyên suốt ở tất cả các bộ phận, việc tích hợp lại là rào cản với họ. Nhưng ngược lại, ngay từ đầu nếu đầu tư những phầm mềm tổng thể thì doanh nghiệp SME’s lại mắc vào bài toán khó là chi phí đầu tư.

Trên thị trường, khá nhiều giải pháp có cổng kết nối mở (API), nếu may mắn doanh nghiệp đã lựa chọn các giải pháp này thì khả năng kết nối là có thể. Tuy nhiên, chi phí tích hợp và sự đồng bộ cũng chưa thực sự hoàn hảo.

7. Thiếu cam kết, hiểu biết của Ban lãnh đạo, Quản lý doanh nghiệp

Đầu tiên có thể khẳng định, người lãnh đạo có vai trò quan trọng quyết định tới sự thành công của tiến trình CĐS doanh nghiệp. Thực ra không chỉ chuyển đổi số, tất cả các chiến lược của doanh nghiệp được xây dựng cũng đều mang dấu ấn của Lãnh đạo. Để CĐS thành công, thì cần chuyển đổi tư duy đội ngũ, mà ở đây đầu tiên là phải chuyển đổi tư duy lãnh đạo. Chúng ta vẫn ví Lãnh đạo Doanh nghiệp là vị Thuyền trưởng của một con tàu. Vậy nên có vượt qua sóng gió hay không phụ thuộc rất nhiều vào họ.

Rào cản phổ biến đối với lãnh đạo doanh nghiệp đó là họ cho rằng việc CĐS là việc của bộ phận IT hay Giám đốc Công nghệ (CTO). Đó là quan điểm sai lầm.

Công nghệ thông tin thì yếu tố công nghệ lchiếm tỷ trọng lớn, là tự động hoá cái cũ, không phải thay đổi nhiều về cách làm, cách vận hành tổ chức, nên vai trò quyết định là CTO. CĐS là chuyển đổi cách làm, thay đổi cách vận hành tổ chức là chính nên người đứng đầu đóng vai trò quyết định. Phá huỷ cái cũ, đưa vào cách làm mới thì chỉ một người làm được, đó là người đứng đầu. Người đứng đầu mà không muốn thay đổi cách làm, không đủ quyết tâm và không có tầm nhìn thì sẽ không có CĐS. Người đứng đầu muốn thay đổi cách làm mà uỷ quyền cho cấp dưới làm CĐS thì cũng không làm nổi.

8. Thiếu cam kết, hiểu biết của người lao động

Đây là nguyên nhân chính dẫn tới sự phản kháng của đội ngũ khi thực hiện chuyển đổi. Nếu không được chuẩn bị về tinh thần, lộ trình và truyền tải đầy đủ thông tin từ cấp lãnh đạo thì rất dễ người lao động phản kháng khi có sự thay đổi trong doanh nghiệp trong rất nhiều vấn đề, không chỉ CĐS.

9. Sợ rò rỉ dữ liệu cá nhân và doanh nghiệp

Đây cũng là sự lo lắng phổ biến và chính đáng của doanh nghiệp. Các thông tin doanh nghiệp như khách hàng, sản phẩm, số liệu sản xuất, tồn kho…, thậm chí là thông tin công nghệ hay bi kíp kinh doanh là tài sản giúp doanh nghiệp cạnh tranh trên thị trường. Chính vì vậy cần đảm bảo an toàn, tránh rò rỉ khi thực hiện chuyển đổi số.

 

Một số gợi ý giúp doanh nghiệp SME’s vượt rào cản để CĐS thành công

Vậy doanh nghiệp SME’s phải làm gì để CĐS? Nhiều rào cản như vậy làm sao để vượt qua? Hay thôi không làm nữa?

Không nha. Đôi khi sự khó khăn lại là động lực giúp chúng ta đến đích một cách nhanh gọn và hiệu quả nhất. Một số yếu tố là đặc trưng của doanh nghiệp SME’s để bạn có thể xem xét để lựa chọn phương án khả thi với chi phí đầu tư “dễ thở” hơn

Lợi thế của SME’s khi CĐS

  • Khả năng vận hành linh hoạt: Các doanh nghiệp SME’s thường chưa có quy trình quá chặt chẽ, với quy mô vừa, nhỏ, siêu nhỏ thì để thay đổi cách làm hay quy trình vận hành khá dễ dàng, linh hoạt. Lãnh đạo doanh nghiệp hoàn toàn chủ động ra quyết định mà không cần thông qua quá nhiều bước phê duyệt hay quyết định.
  • Bộ máy vận hành tinh gọn: với đặc trưng tối ưu hóa chi phí, nhanh chóng và linh hoạt nên bộ máy vận hành của các doanh nghiệp SME’s cũng tinh gọn. Chính vì vậy quá trình chuyển đổi cũng bớt cồng kềnh hơn rất nhiều
  • Tính linh hoạt trong chuyển đổi hoạt động kinh doanh: đây là yếu tố “dễ thở” để giảm bớt khó khăn khi chuyển đổi tập quán kinh doanh, thích nghi với sự biến động của thị trường và dễ dàng đuổi kịp xu hướng phát triển kinh doanh bằng công nghệ.

(Tăng trưởng mức đầu tư cho các hoạt động Chuyển đổi số trên thế giới)

Một số gợi ý khi lựa chọn Giải pháp Công nghệ trong quá trình CĐS

  • Lựa chọn giải pháp tổng thể All-in-one: dữ liệu đồng bộ, kết nối, tập trung trên một nền tảng duy nhất. Nền tảng linh hoạt, có thể mở rộng trong tương lai, có khả năng tích hợp đồng bộ với các phần mềm, công cụ khác. Phương án này giúp doanh nghiệp:
    • Tiết kiệm chi phí khi sử dụng nhiều giải pháp riêng lẻ do phải đầu tư dàn trải, chi phí đào tạo nhân sự với cách hành xử riêng của mỗi phần mềm hay giải pháp công nghệ hay chi phí tích hợp các giải pháp với nhau.
    • Xóa bỏ rào cản về việc tích hợp hay nỗi lo việc thiếu đồng bộ khi tích hợp các phần mềm lẻ với nhau. Trường hợp tích hợp với các phần mềm đặc thù ngành cũng dễ dàng.
    • Sự linh hoạt của giải pháp có thể mở rộng sẽ giúp giải pháp công nghệ có thể phát triển đi cùng với sự phát triển của doanh nghiệp. Tránh rơi vào thực trạng của rất nhiều doanh nghiệp gặp phải hiện nay. Đó là “đập đi xây lại”
  • Lựa chọn nền tảng công nghệ:
    • Sử dụng công nghệ điện toán đám mây để giúp nhân viên có thể sử dụng mọi lúc, mọi nơi, tạo thói quen và sự tiện dụng cho người dùng. Đây là chìa khóa xóa bỏ rào cản thứ 2. Muốn giảm thiểu sự chống đối của đội ngũ, không cách nào tốt hơn là cung cấp cho họ những thứ tiện dụng hơn. Hãy “gây nghiện” cho họ bằng sự tiện dụng và dễ dàng sử dụng của công cụ công nghệ.
    • Sử dụng dịch vụ “thuê phần mềm” (SaaS) để:
      • Tối ưu hóa chi phí, chia nhỏ chi phí đầu tư thay vì dành một khoản ngân sách lớn ngay từ đầu. Có thể ví như việc doanh nghiệp sử dụng hình thức đi thuê đất trả chi phí hàng tháng để kinh doanh thay vì giam vốn để mua đất. Cách thức này cũng giảm thiểu rủi ro khi đầu tư vào mảng công nghệ, mà không phải lãnh đạo doanh nghiệp nào cũng đủ kinh nghiệm để chắc chắn tính hiệu quả của nó.
      • Với hình thức này thì bạn cũng không cần đầu tư xây dựng đội ngũ IT nội bộ (in-house), hãy để việc đó cho đơn vị chuyên nghiệp với những nền tảng tự động hóa, bảo mật được xây dựng bài bản chuyên nghiệp và đội ngũ nhân sự hàng đầu. Doanh nghiệp SME’s nên ưu tiên dành nguồn lực cho phát triển sản xuất kinh doanh.
  • Lựa chọn đối tác:
    • Lựa chọn đơn vị tư vấn đủ kinh nghiệm, kiến thức để cùng với lãnh đạo dinh nghiệp xây dựng chiến lược chuyển đổi số khả thi, phù hợp với nội tại của doanh nghiệp.
    • Lựa chọn đơn vị đồng hành có sự cam kết về chất lượng, bảo mật thông tin và cam kết đồng hành.

Hi vọng bài viết sẽ giúp các bạn có thêm thông tin và sự lựa chọn phù hợp cho doanh nghiệp mình, vượt rào cản để tăng vị thế cạnh tranh.

1 Bình luận

  1. […] Để giải quyết vấn đề này, bạn có thể tham khảo một số phương án hợp lý qua bài viết: Rào cản của doanh nghiệp SME’s trên hành trình Chuyển đổi số […]

Gửi bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *